Met alle ogen op Gaza pakken dictators ongezien kansen

Het conflict in Israël en Gaza houdt de wereld zodanig in zijn ban dat gebeurtenissen elders onopgemerkt blijven. Terwijl vele duizenden overal ter wereld steun betuigen aan de Palestijnen, sterven burgers elders nu in stilte door oorlogsgeweld.

Door Judit Neurink

Terwijl de ogen van de wereld gericht zijn op Israël en Gaza, zijn er in het noordoosten van Syrië 250 aanvallen op zeventig steden en dorpen geweest, met zeker 65 doden en 265 gewonden. De Syrische regering en de Russen hebben hun aanvallen op de burgerbevolking in oppositiegebied de afgelopen weken opgevoerd. Het zijn de hevigste in zo’n drie jaar.

Het is een duidelijk voorbeeld van hoe machthebbers gebruik maken van het feit dat de wereld in toenemende mate de aandacht alleen bij één conflict tegelijk kan houden.

De Syrisch-Russische aanvallen richtten zich vooral op woonwijken, openbare gelegenheden, scholen, ziekenhuizen, markten en ontheemdenkampen, blijkt uit berichten van reddingswerkers ter plekke.

Ondertussen gaan de protesten tegen de Assad-regering gewoon door, in de gebieden onder regeringscontrole. En ook weer zonder dat het de wereld bereikt.

Syrische Koerden

Dat geldt ook voor de Turkse aanvallen op gebied in handen van de Syrische Koerden. Daar wordt de infrastructuur al weken gebombardeerd, met als enig excuus van de Turken dat het Syrisch-Koerdische bestuur banden zou hebben met de (Turks-Koerdische) PKK. Omdat bijvoorbeeld de waterpompen zijn vernield, wordt er nu met tankauto’s huis aan huis water gedistribueerd. Ook dit soort berichten bereikt de media niet meer. Of als ze dat wel doen, dan raken ze ondergesneeuwd onder nieuws uit Gaza.

Turkije gebruikt het feit dat de wereld oogkleppen draagt ook om het vuurtje onder het oude conflict met Griekenland weer eens op te porren. Het besloot het piepkleine eilandje Ladoxera, dat officieel Grieks is, in te lijven. Al sinds het Ottomaanse territorium in 1923 werd verdeeld, beweren de Turken dat tientallen Griekse eilanden eigenlijk Turks zijn. De Turkse media hebben het nu zelfs over 152 in totaal. Turkije heeft de Grieken laten weten dat de wateren rondom het eilandje, dat het Zourafa noemt, Turks zijn. Het Turkse leger is er onlangs een oefening gestart.

Buiten het zicht van de wereld zijn in Libanon Syrische vluchtelingen een doelwit geworden van chaotische aanvallen door burgers en boeven. Ze worden die op straat in elkaar geslagen, en bij illegale controleposten bestolen. In sommige buurten komen Syriërs daarom ‘s avonds al niet meer op straat. Bedrijven durven hun (vaak Syrische) bezorgers niet meer de straat op te sturen.

De rechtsorde is in Libanon al langer fragiel als gevolg van de steeds verder verslechterende economische en politieke situatie, waarin steeds meer mensen het recht in eigen hand nemen. Velen zien de anderhalf miljoen Syriërs die hier hun toevlucht zochten als een belangrijke oorzaak voor de problemen. Eerder dit jaar deporteerde het Libanese leger al honderden vluchtelingen zonder geldige papieren; dat gaf burgers en misdadigers een reden de achterblijvers te proberen weg te jagen.

Hezbollah

De angst onder veel Libanezen is dat dit nog zal toenemen als Irans Libanese proxi Hezbollah betrokken raakt in de oorlog tussen Israël en Hamas. En het is de vraag op wie zich de aanvallen dan zullen gaan richten. Het land is immers zwaarbewapend en tot op het bot verdeeld.

Aandacht is er al evenmin voor Irak, waar velen in angst leven voor een escalatie van het conflict in Gaza. Iets minder ongemerkt zijn de aanvallen gebleven de sjiitische milities uitvoeren op Amerikaanse doelen in Irak en Syrië. Volgens sommige berichten zijn daarbij zeker 21 Amerikaanse militairen (licht) gewond geraakt.

Door Iran gesteunde Iraanse milities gebruiken de gelegenheid om (alweer) het vertrek van alle Amerikaanse troepen te eisen, die overigens op verzoek van Bagdad in Irak zijn om te helpen in de strijd tegen de terreurgroep ISIS.

De Iraanse minister van Defensie Mohammed Reza Ashtiani heeft aangekondigd dat als de oorlog in Gaza niet stopt, de aanvallen op Amerikaanse bases nog zullen worden opgevoerd. Iran ziet de oorlog als een goede manier om de Amerikanen eindelijk weg te krijgen uit Syrië en Irak, twee landen die Teheran beschouwt als haar eigen provincies.

Aanvallen

Amerikaanse veiligheidsspecialisten voorspellen dat het aantal aanvallen op Amerikaanse en westerse burgers en instituties de komende tijd zou kunnen toenemen. Door aanvallers die in hun eentje werken, maar ook door groepen als ISIS en Al-Qaida, en gericht op doelen die gezien worden als gelinkt aan het conflict in Gaza. En ook het aantal aanvallen van Irans proxi’s, sjiitische milities die Iran controleert in Irak en Syrië, zal alleen maar toenemen.

De VS haalden een deel van hun ambassadepersoon al weg uit Bagdad; Nederland deed hetzelfde. Zij zullen vast niet de enige landen zijn. Want Iraakse politici gebruiken het conflict voor hun eigen agenda. Moktada al-Sadr, de imam die miljoenen sjiieten achter zich weet te verzamelen, die hij al meerdere keren heeft ingezet als hij wilde dreigen, eist de sluiting van de Amerikaanse ambassade in Bagdad. Sommige Iraakse parlementsleden eisen dat alle landen die Israël steunen hun ambassades in Irak verlaten. De Iraakse regering antwoordt daarop door extra bewaking in te zetten.

De Amerikanen houden er rekening mee dat ze ook nog honderdduizenden Amerikaanse burgers uit het Midden-Oosten zullen moeten evacueren.  De VN zijn in Irak ook al bezig naar haar evacuatieplannen te kijken. Verschillende Europese landen hebben hun burgers gemeld dat ze gereed moeten zijn voor een eventuele evacuatie. Nederland raadt reizen naar Irak af, voor de Koerdistan Regio geldt het advies alleen noodzakelijke reizen uit te voeren.

Ook Iraakse burgers maken zich zorgen wat een uitbreiding van de oorlog voor hen zal betekenen. Blijft het bij aanvallen op Amerikaanse doelen? Zullen verdwaalde raketten burgerslachtoffers maken? Waar gaat Iran haar proxi’s precies inzetten, wanneer en hoe?

Oekraïne

Tegelijkertijd gaat in Oekraïne de oorlog door. President Poetin, zich goed bewust van het wegvallen van de media-aandacht, heeft enkele wanhopige offensieven ingezet die hem veel troepen kosten. Zijn bondgenoot, de Wit-Russische president Lukasjenko laat een testballonnetje op door op te roepen tot een staakt-het-vuren. De oorlog in Oekraïne gaat nergens heen, stelt hij. Het is tijd om aan de onderhandelingstafel te gaan zitten en het stop-commando te geven.

Opvallend is dat uit het Oekraïense militaire kamp soortgelijke geluiden komen. Misschien dat dit proces een kans heeft nu de ogen van de wereld zo vastgeklonken zijn aan Gaza, net als nog niet zo lang geleden aan de oorlog in Oekraïne.

Die totale focus op dat ene conflict laat een vacuüm. Waarin een mensenrechtenschender als Iran voorzitter kan worden van de Mensenrechten Raad van de VN, en dictators ruimte krijgen vrijwel onopgemerkt oorlogsmisdaden uit te voeren. Maar het kan anderzijds hopelijk ook kansen scheppen om slepende conflicten te staken, omdat het gezichtsverlies in dit vacuüm beperkt kan blijven.

Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door een kleine bijdrage te doen. Als veel lezers dit doen, kan ik artikelen blijven schrijven over het Midden-Oosten.