Irakezen hebben geen zin in coronavaccin

De oorlog was erger, en mijn baan verliezen is dat ook. In Irak is er weinig animo voor vaccinatie tegen Covid19. Desinformatie en het ontkennen van de ernst van de risico’s zorgden ook al voor veel besmettingsgevallen.

door Judit Neurink

Van de ruim 41 miljoen Irakezen hebben er nog maar zo’n 650.000 een vaccin tegen Covid19 in de arm. Voor de meesten van hen is dat een dosis, dat dus maar gedeeltelijke bescherming vormt.

Gezien het enthousiasme onder mijn Iraakse collega’s, die ik ondanks hun vaak relatief jonge leeftijden al snel een prik zag regelen, is onder de meeste Irakezen de animo niet groot. Terwijl de derde golf (met varianten uit Groot-Brittianie en India) inmiddels afvlakt, staat het cijfer in Irak op totaal 1,22 miljoen besmettingsgevallen, waarvan 16.500 mensen zijn overleden.

Het laatste nieuws is bovendien dat een vrij zeldzame schimmelinfectie die dodelijk kan zijn als hij niet op tijd wordt behandeld, na India nu ook in Irak is opgedoken bij Covid-patiënten.

‘Black fungus’ heeft een relatie met diabetes, dat in Irak veel voorkomt, en met het verkeerd gebruik van steroïden bij de behandeling van corona. Het zorgsysteem in Irak is uitermate zwak en ernstig overvraagd door de coronacrisis.

Perceptie

Redenen te over om besmetting met het virus te willen voorkomen. Maar in Irak “ontbreekt de perceptie dat covid een serieuze bedreiging is, zoals die in andere landen bestaat,” zegt Lamia Bezer, een Syrisch-Italiaanse arts die voor Stichting Vluchteling werkt. Ze was onlangs in Irak om te kijken wat er nodig is voor de doelgroepen van de stichting in verband met corona.

Bezer stelt vast dat in een land waar de jongste oorlog nog vers in het geheugen ligt, er anders tegen risico’s zoals die van corona wordt aangekeken. “De infectie is niet zo eng als het vooruitzicht je werk te verliezen en het inkomen voor je gezin,” zegt ze via Whatsapp chat. Dat zou kunnen gebeuren als mensen zich ziekmelden of in quarantaine gaan bij een coronageval in hun omgeving. “En een vaccinatie wordt vanuit diezelfde gedachte niet meteen als noodzakelijk beschouwd.”

In Irak speelt desinformatie bovendien een grote rol. Voor heel veel onderwerpen, maar zeker ook als het gaat om corona. Volgens berichten op Twitter willen sommige mensen de prik niet omdat ze menen dat ze daarna 50 dagen in quarantaine moeten vanwege het risico om bij besmetting in die tijd erg ziek te worden en te sterven.

Cultuur

Ook de bestrijding van corona wordt vanaf het begin ernstig tegengewerkt door desinformatie, in combinatie met culturele aspecten. Omdat besmetting met de ziekte wordt gezien als een straf van God, of iets waarvoor je je moet schamen, melden veel patienten zich niet. Ondanks geboden en verboden waren er toch samenscholingen, dragen mensen nauwelijks mondmaskers en gedragen velen zich alsof er nauwelijks een risico is besmet te raken.

Bezer wijst erop dat de disinformatie mensen nu ook onzeker maakt over vaccinatie. “Ze vragen: is het wel veilig? Heb ik het echt nodig? En: ik ben jong, dus ik word niet echt ziek als ik covid krijg, dus waarom zou ik me laten vaccineren?” Ook ziet ze op het platteland gebrek aan voorlichting hoe mensen gevaccineerd kunnen raken. Dat lukt me niet met zo’n computer, denken mensen, terwijl ze zich gewoon kunnen melden op de vaccinatielocatie, geregistreerd worden en vervolgens geprikt.

Goede voorlichting is dan ook van levensbelang, zegt Bezer. En ze ziet daarin een belangrijke rol voor NGO’s. “Die moeten zorgen voor het duwtje,” om mensen voorbij de vooroordelen te krijgen, en de overtuiging dat oorlog erger is dan covid. “Ze moeten het bewustzijn vergroten met de juiste informatie over vaccinatie, over hoe het risico op besmetting te verkleinen en hoe jezelf en anderen te beschermen.”

Hele bevolking

Zij moeten de hele bevolking aanzetten tot vaccinatie, ongeacht leeftijd of afkomst, meent ze. Overigens zag zij op haar rondje door Irak geen problemen voor ontheemden of vluchtelingen, die in hun kampen via (mobiele) kliniekjes goed toegang hebben tot vaccins.

Tekort aan vaccins speelt voorlopig ook niet in Irak, dat in het Covax-systeem van de WHO zit dat ervoor moet zorgen dat het vaccin in de hele wereld beschikbaar is. Binnenkort heeft Bagdad in totaal 1,7 miljoen dosis ontvangen, zo vertelt Bezer.

Dat het nodig is, mag blijken uit het feit dat het Iraakse voetbalelftal bijna naar huisterug  is gestuurd toen het zich in Bahrein meldde voor kwalificatiewedstrijden voor het WK voetbal. Want een van de spelers testte positief voor Covid19. Hij moest onmiddellijk in quarantaine in zijn hotel.

Zijn teamgenoten worden vlak voor de wedstrijd nog eens getest om zeker te weten dat zij het Hongkongse team waartegen ze moeten spelen, niet besmetten tijdens de wedstrijd. Tijdige vaccinatie had dit allemaal kunnen voorkomen.