Iraaks ongemak over zijn Libanese gasten

Irak vangt Libanezen op, en biedt deze ‘gasten’ hulp en onderdak. Dat geeft scheve gezichten onder Irakezen die als ontheemden vanwege ISIS veel minder in de watten zijn gelegd. Bovendien vrezen die dat de Hezbollah-leiding zich nu in Irak nestelt.

Door Judit Neurink

Het zijn gasten, geen vluchtelingen, benadrukte de Iraakse premier over de duizenden Libanezen die naar Irak zijn gevlucht. De sjiitische regering en sjiitische en religieuze instituties heten hen van harte welkom en bieden onderdak, medische hulp en eten. Voor deze gasten komen er geen kampen, zo is benadrukt.

Zo’n tienduizend Libanezen zijn vanwege het geweld en de Israëlische bommen inmiddels naar Irak gevlucht. Volgens sommige berichten is het werkelijke aantal hoger: misschien wel vijftigduizend. Er zijn dagelijkse vluchten van Beirut naar Bagdad, Najaf en Basra, en voor wie over land via Syrië vlucht zijn er bussen die naar het Iraakse zuiden rijden. Daar krijgen de gasten uit Libanon onderdak bij Iraakse families, in hotels of zelfs in hun eigen huis.

Kinderen en studenten kunnen naar school en de universiteit; er worden zelfs speciale Libanese scholen geopend. De Iraakse regering heeft ruim twee miljoen dollar uitgetrokken om de Libanese gasten bij te staan.

Er zijn echter berichten dat sjiitische Libanezen worden voorgetrokken, en veel Irakezen menen dat met name aanhangers van Hezbollah onderdak in Irak hebben gekregen. Hoewel er betrouwbare berichten zijn dat Hezbollah zich in Syrië hergroepeert, en dus niet in Irak, is er onder Irakezen een ongemak over de opvang.

Foto

De indruk dat met name Hazbollah-families worden opgevangen komt onder meer door een foto genomen op het vliegveld van Najaf, waarop vrouwen te zien zijn, behangen met de gele Hezbollah-sjaals. Die foto is inmiddels nergens meer op het internet terug te vinden, er is nog wel een video.

Anderzijds gooien video’s van Hezbollah-strijders met hun verbonden handen en ogen – omdat hun pieper was geëxplodeerd – die in Karbala bidden voor genezing, ook voldoende olie op het vuur.

Er zijn berichten dat Libanezen van een andere religieuze achtergrond niet dezelfde opvang krijgen. Zij zoeken hun toevlucht tot de Koerdische Regio en Bagdad, maar zonder de hulp die de sjiieten krijgen. Ze zouden in Bagdad alleen toegang tot scholen krijgen en niet voor ziekenhuisbezoeken hoeven te betalen.

Ontheemden

Het ongemak over de instroom komt vooral ook van soennitische zijde. Niet alleen omdat plannen voor Iraakse opvangkampen voor (soennitische) Palestijnse slachtoffers uit Gaza nooit zijn uitgewerkt, maar vooral ook vanwege het lot van Iraakse ontheemden. Terwijl Libanezen nu in de watten worden gelegd, heeft de Iraakse overheid de afgelopen maanden ontheemdenkampen ontruimd. En wie nog in een kamp zit, is afhankelijk van (internationale) hulporganisaties.

Dat treft met name soennieten die de terreurgroep ISIS ontvlucht zijn, en de strijd tegen de groep die hun steden in puin legde. De armste onder hen hebben geen huis meer maar mogen niet langer in de opvang blijven en kunnen nergens naartoe. Bovendien klagen soennieten over het gebrek aan overheidshulp bij de wederopbouw van hun woningen.

Velen herinneren zich nog hoe Bagdad de Bzeibez brug sloot toen in 2014 vele duizenden soennieten uit de Ramadi-provincie aan ISIS probeerden te ontkomen door naar de hoofdstad te vluchten. Uiteindelijk werden alleen mensen toegelaten die in Bagdad iemand hadden die garant voor hen stond. Met lede ogen zien ze nu hoe Libanezen zelfs vrijgesteld worden van visumverplichtingen.

Toevluchtsoord

Onder soennieten gaan de geruchten dat Irak het toevluchtsoord wordt voor de Hezbollah-leiding, terwijl de lagere echelons voorlopig in Syrië worden gestationeerd. Er zijn geen echte aanwijzingen dat dit het geval is, maar dit soort geruchten leiden wel tot angst voor repercussies vanuit Israël.

Want Iraakse sjiitische milities gaan inmiddels door met hun raketaanvallen op Israëlische doelen. Hoewel ze niet erg succesvol zijn en de projectielen meestal tijdig onderschept worden, menen veel Irakezen dat ze genoeg aanleiding bieden voor een Israëlische reactie

Daar komt nog bij dat Irak niet alleen het lanceerpunt is van raketten naar Israël, maar ook de overvliegroute voor wat Iran en Israël op elkaar wensen af te vuren. En daarvan valt er wel eens eentje uit de lucht.

De Iraakse regering heeft hier wel bezwaar tegen gemaakt, en probeert de pro-Iraanse milities nog enigszins in het gareel te houden. Bagdad heeft echter beperkte speelruimte; de sjiitische bewegingen en partijen die de regering steunen lopen aan de leiband van Teheran. Ze had dan ook geen keus dan een verdrag met de Amerikanen te sluiten voor hun vertrek over twee jaar, al houden velen hen liever in Irak vanwege de balans.

Rouw

Tegelijkertijd zijn er barstjes zichtbaar in het pro-Iraanse front. Terwijl de dood van Hezbollah-leider Nasrallah in Irak aanleiding was om drie dagen van officiële rouw af te kondigen, is die van Hamas-leider Sinwar deze week nog zonder duidelijk officieel antwoord uit Bagdad gebleven.

Al belijdt de Iraakse regering de steun aan de Palestijnen met billboards, woorden en geld, die aan de Libanezen gaat duidelijk veel verder. De eersten zijn soennieten, en genoten indertijd steun van de gehate Iraakse dictator Saddam Hoessein. De laatsten zijn met Hezbollah onderdeel van de pro-Iraanse as waartoe ook de pro-Iraanse milities in Irak (en ook Hamas) behoren, maar bovenal sjiieten en geloofsgenoten.

Het is simpel. Het hemd is nader dan de rok. Ook in Irak.