Arabisch, en toch kritisch over de oorlog van Hamas

De haat tegen Joden is zo ingebed in de Arabische cultuur, dat kritiek op de rol van Hamas in Gaza alleen achter dichte deuren te horen is. Een kleine blik achter die deuren.

Door Judit Neurink

Ieder conflict is zwart-wit. Aan de ene kant staan de goeden, aan de andere de kwaden. Recent kennen we dat uit het conflict in de Oekraïne: wij in Europa kozen vrijwel allemaal tegen de Russen. In het conflict in Gaza lijkt het ook duidelijk: duizenden gaan de straat op om de Palestijnen te steunen.

Dat geldt ook voor de Arabische wereld, en dat is eigenlijk al zo sinds de jaren veertig. Niemand die Israël een eigen staat gunt. Al bestaat die deels uit voormalige onderdanen uit Arabische landen die na de oprichting van Israël moesten vluchten. Zelfs al hebben de meeste Arabische landen geen landsgrenzen met Israël. Zelfs al ondervinden ze zelf nauwelijks gevolgen van het conflict. Evenmin zijn de bereid actief naar een oplossing te zoeken.

Autoritaire regimes hebben door de jaren heen gebruik gemaakt van het Palestijnse slachtofferschap om de aandacht van de bevolking af te leiden van hun eigen falen. Het is een bekend gegeven in het Midden-Oosten. En ook al weten burgers dat het zo werkt, ze laten zich steeds weer bespelen.

Tegelijkertijd worden steeds meer mensen zich bewust van de tegenstelling: waarom zoveel aandacht voor de Palestijnen, terwijl de slepende oorlogen in Syrië en Jemen niet minder bloedig en wanhopig zijn?

Onbegrip

Ik verzamel hier een aantal meningen van X/Twitter, die dit soort gevoelens van onbegrip illustreren. Er is moed voor nodig om tegen de stroom in te gaan, vooral ook omdat de propaganda (van Hamas) zo professioneel en hard is. Er zijn dan ook niet veel mensen die zich openlijk uitspreken.

‘Toen Hamas Israël aanviel, gingen mensen de straat op om dat te vieren. Toen Israël Gaza aanviel, gingen hele Arabische en islamitische samenlevingen overal de straat op om te zeggen: we hebben een staakt-het-vuren nodig. Ik dacht onmiddellijk: ‘Waarom maken jullie je nu druk over Arabieren die gedood worden? Terwijl je volkomen stil was toen honderdduizenden Jemenieten gedood werden?’

Aan het woord is in de Zweden wonende Jemeniet Luai Ahmed. ‘De belangrijkste reden is dat de daders Joods zijn. Want in de Arabische en moslimwereld is er niets walgelijker dan Joods zijn of homoseksueel. Het enige dat ik ooit geleerd heb over Joden en Israëliërs is ze te haten. In moskeeën hoorde ik dat zij moeten worden gedood. Dit is wat imams prediken. We normaliseren de taal van haat en geweld tegen Joden en Israëliërs. Ik herinner dat ik me als kind afvroeg waarom.’

‘Dus wilde ik naar Israël gaan en naar de Joden luisteren. Het is zo’n mooi land en de mensen zijn zo aardig. Zoals ik het zie is antisemitisme de reden voor deze Arabische hypocrisie van stilte als Arabieren worden gedood door andere Arabieren, en de luide revoluties als Gaza wordt aangevallen. Een haat tegen de Joden die we vanaf onze geboorte leren. Leg de schuld bij de Joden. Leg de schuld bij anderen – en stuur de woede en onvrede richting Joden en westerlingen in plaats van naar jezelf te kijken en te proberen jezelf te verbeteren.’

Frustraties

En hier is ook de Syrië-expert Omar Aby Layla die klaagt over gebrek aan aandacht: ‘Twaalf jaar en niemand voelt voor ons, wij Syriërs. Honderdduizenden onschuldige Syriërs zitten nog in de gevangenissen van Bashar al-Assad en zijn criminele veiligheidsdiensten.’

De in Washington wonende Irakees Hussain Abdul-Hussain, research fellow of Foundation for Defense of Democracies (FDD), zet de frustraties op een rijtje die Syriërs, Libanezen en Irakezen alleen achter dichte deuren durven te verkondigen.

‘1. Ondanks de tientallen jaren van steun aan de Palestijnen, hebben die altijd de zijde van de dictators gekozen die ons vermoordden (Saddam, Assad, Hezbollah). Geen Palestijn heeft ooit met een Libanese of andere vlag gezwaaid om solidariteit te tonen met deze Arabische slachtoffers. Palestijnen verwachten dat andere Arabieren solidariteit met hen tonen, maar nooit omgekeerd.’

‘2. Ook al zijn de aantallen Palestijnse slachtoffers en ontheemden in 75 jaar van conflict met Israël een fractie van de slachtoffers en ontheemden in Libanon of Syrië of Iraq, de wereld heeft zich altijd gericht op Palestijnen. Hezbollah schoot journalist Lokman Slim dood met gebruik van een geluidsdemper. Niemand hoorde over hem. Shireen Abu-Akleh werd gedood in de oorlogszone tussen Israëliërs en Palestijnen. Haar dood is bekender geworden die van JFK.’

Oorzaken

Abdul-Hussain gebruikt een column om verder na te denken over de oorzaken. Hij stelt vast dat de Arabische elite over het algemeen progressief is – behalve waar het gaat om vrede met Israël. Daar gedragen ze zich ‘conservatief, verzetten zich soms zelfs radicaal tegen een erkenning van de Joodse staat. Hier verenigen ze zich met religieuzen en conservatieven, en steunen ideeën dat Arabieren Israël tot het bittere einde moeten bestrijden, ongeacht wat dat kost. Eindeloze oorlog wordt een manier van leven voor veel Arabieren, een soort doodscultus.’

Amira H, die deels aan de rand van Gaza is opgegroeid, is op X/Twitter fel in haar kritiek op Hamas. Iedere moslim moet de video bekijken met een compilatie hoe Hamas op 7 oktober niet alleen Joden maar ook moslims aanviel en doodde, stelt ze. ‘Ze vermoordden of kidnapten die dag meer dan zeventig moslims, onder wie een moeder die een hoofddoek droeg die in het hoofd werd geschoten. Zelfs als je Israël veroordeelt, zou geen moslim Hamas moeten steunen.’

Abdul-Hussain verbaast zich over een discussie die zich in het Amerikaanse Oakland ontspint als er in de gemeenteraad wordt gediscussieerd over een resolutie die oproept tot een staakt-het-vuren. Tegenstanders van het invoegen van kritiek op het geweld dat Hamas op 7 oktober gebruikte, herhalen daarbij (onware) beweringen uit de Hamas-propagandamachine.

‘Hoe moet een Arabier als ik zich voelen als ik mensen zie die geen woord Arabisch lezen en ons vertellen wat Hamas is of niet?’ vraagt hij. ‘Anders dan zich goed en trendy voelen, hebben deze aanhangers van islamisme iets met de Arabische wereld? Zijn ze hun spaargeld verloren vanwege de eindeloze oorlog om ‘Palestina te bevrijden’? Zijn hun vrienden gedood door groepen als Hamas en Hezboallah nadat die vrienden beschuldigd waren van verraad omdat ze het niet met deze islamistische milities eens waren? Hebben ze ooit iemand van Hamas ontmoet? Of denken ze dat Hamas is zoals zij: opkomend voor vrouwenrechten, gender, LGTBQ-rechten en vrijheid? Wat voor domheid is dit?’

Leunstoel

Hij zegt ook nog dat als deze ‘helden van Oakland’ willen vechten ze welkom zijn ‘om in Libanon of Irak te gaan wonen en daar Palestina te bevrijden. Het is veel makkelijker om Palestina vanuit hun comfortabele leunstoel in Oakland te bevrijden, dan in Beirut of Bagdad waar ze moeite hebben basis-medicijnen, drinkwater en elektriciteit te vinden.’

Terwijl de vergelijking tussen Hamas en ISIS onder vuur is komen liggen omdat die op een aantal punten niet opgaat, vergelijkt Amira H. Hamas zelfs met de Ku kux klan (KKK). ‘Hamas is precies als de KKK of andere neonazi’s die schreeuwen dat Amerika bevrijd moet worden van iedereen die ze haten. Er is geen verschil. Ze tappen uit dezelfde ideologie. Ze zijn niet cooler of hun PR meer progressief links dan Amerikaanse nazi’s. De overeenkomsten zijn geen toeval.’

Ik weet niet hoeveel invloed dit soort stemmen hebben op de algemene stemming – al is zeker dat velen liever zwijgen dan zo kritisch zijn. Duidelijk is dat critici veel haat over zich heen krijgen. ‘Iedere keer dat iets schrijf dat ook maar enigszins kritisch is ten aanzien van de islam en de islamitische cultuur, krijg ik een boze menigte over mee heen die dreigt me te doden,’ zegt Luai Ahmed. ‘We moeten begrijpen dat Hamas geen kleine terreursekte is die zich ondergronds in Gaza verbergt. Het is een terroristische ideologie die tot in iedere hoek van de wereld reikt. Die is in Gaza, Londen, Stockholm, New York, Sydney, Amsterdam, Dublin, Doha, Kashmir, Sana’a enzovoorts. Politieke islam is een dodelijk gif dat begrepen moet worden en uitgeroeid.’

Abdul-Hussain gaat in de verdediging en noemt zichzelf een ‘trotse Arabier’. Een die de Arabische samenleving kent als zijn broekzak en probeert te helpen die te hervormen.  ‘Trots zijn op mijn cultuur betekent niet dat ik het collectieve waanidee steun dat al onze problemen van anderen komen,’ zegt hij. Hij wijst erop dat er een Arabische identiteit is, maar geen Arabische opinie. ‘Het oneens zijn met de meerderheid is een serieuze kwestie, vooral in samenlevingen die vrijheid niet appreciëren of respecteren. De enige verdediging die ik heb is mijn kennis en geloofwaardigheid.’

Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door een kleine bijdrage te doen. Als veel lezers dit doen, kan ik artikelen blijven schrijven over het Midden-Oosten.