Catporn en gouden mandjes voor mens en dier

Corona en thuisblijven hebben #catporn razend populair gemaakt. Want we vluchten graag even weg van de werkelijke problemen. Zoals: waarom redden we eerder een kat dan een mens?

Door Judit Neurink

Dona heeft een eigen instagrampagina gekregen. Dona.pona.  Ja, mijn half-Siamese schone heeft haar eigen platform. En ze is daarin lang niet de enige harige viervoeter. Ze volgt bijvoorbeeld rich_cat en poko_siamese, en zo zijn er nog veel meer.

#catporn heet dit, en het lijkt een enorme vlucht te hebben genomen op sociale media. Ik verbaas me over de kerstverkleedpartijen op de verschillende accounts: wat zijn dat voor katten die het toelaten dat hun eigenaren hen in rode kerstmanpakjes compleet met muts stoppen? En welke eigenaar laat zijn kat de kerstboom inklimmen om de piek te spelen?

Als je hier eenmaal je intrede hebt gedaan, gaat er echt een wereld voor je open. De verhalen van katten die gered worden en dan op de een of andere manier bijzonder blijken te zijn. Van katten die beste vriendjes worden met eenzame honden, van honden die er een dagtaak aan hebben om een ondeugende kat in het gareel te houden, van katten die zo leuk zijn met de nieuwe baby. Populair zijn ook de video’s van spelende katten, met elkaar spelende katten, en katten die met honden spelen.

Verstand op nul

Ja, ik geef het toe, ik bekijk ze. Eentje per dag houdt de dokter weg, zullen we maar zeggen. Vrolijke en soms aangrijpende kleine verhaaltjes die altijd goed aflopen. Heerlijk tijdens een lockdown, tijdens de donkere dagen van december en in onzekere coronatijden. Even het verstand op nul.

Dona’s instagram account houd ik puur voor de lol bij. Ook op Facebook zijn tal van groepen waar katteneigenaren foto’s en video’s van hun lievelingen plaatsen. Maar er zitten in dit genre met name op YouTube ook echte professionals. Dat zie je als je op Facebook eenmaal in de trechter van het algoritme terecht bent gekomen en de dierenvideo’s je om de oren vliegen (tussen de reclames voor kattenbakken, etensbakken, mandjes en slaapholen door, en er is zelfs een tutorial om je kat te leren in een mandje voorop de fiets te reizen).

Zorgvuldig gemonteerde verhaaltjes met een begin en een eind, die blijkbaar geproduceerd zijn vallen wel op naast de video’s van katteneigenaren die plots bedenken dat ze ook wel een verhaaltje kunnen maken met hun schat, ondeugd of kampioen. In die eerste categorie valt Soulmates, over een eenzame jongen en een kat die overal met hem meeging op zijn rug, in zijn rugtas of in het mandje voorop de fiets toen hij op wereldreis ging. Mooie beelden, een verhaallijn, een slot, daar zit een pro achter.

Verliefd

The Dodo bijvoorbeeld, heeft bijna 80.000 video’s online staan, en noemt zichzelf een media/news company. Het zijn verhaaltjes over allerlei dieren, ook honden, vogels en zelfs een alpaca. “We willen dat onze lezers verliefd worden op dieren, onderwijl lol hebben en vermaakt worden, en in staat worden gesteld om dieren in nood te helpen.” The Dode ruimt inderdaad plek in voor video’s over katten die geadopteerd moeten worden.

Een genre apart is Simon’s cat, een hele serie tekenfilmpjes over de kat(ten) van Simon Tofield, duidelijk getekend door iemand met een grote liefde voor en kennis van katten. En die arme Simon heeft toch maar wat te stellen met zijn kat, die altijd wel iets uithaalt.

Wat ook opvalt als je eenmaal in de kattenfuik op sociale media terecht bent gekomen, is hoe internationaal dit wereldje is. Dona had binnen de kortste keren fans uit Rusland en China. Dierenliefde kent geen landsgrenzen.

En dan de andere kant van dit verhaal. In dezelfde wereld waar dierenliefhebbers wonen, bevinden zich ook fakes. Mensen die doen alsof ze van dieren houden maar er geen been in zien ze op straat te dumpen. Vrijwel dagelijks worden bij het vuilnis jonge katjes en honden gevonden – niet alleen bij mij in Griekenland, maar ook in tal van andere landen. Mijn Dona komt er vandaan. Vermoedelijk gedumpt door een Atheense fokker nadat de Siamese moeder een avontuurtje had gehad met een kater zonder de vereiste pedigree.

Gedumpt

Maar katten en honden worden ook gedumpt als hun eigenaren met vakantie gaan, of verhuizen naar een huis waar huisdieren niet zijn toegestaan. Of omdat ze als kitten en puppy zo leuk waren voor de kinderen, maar als volwassen dier opeens ook zorg nodig blijken te hebben – terwijl de kinderen er al op uitgekeken zijn. Ik bezocht op een van de Spaanse eilanden eens een opvangcentrum vol honden die bij de naburige snelweg uit de auto waren gezet. Soms werden ze zelfs vastgezet aan een lantarenpaal, zodat ze omkwamen van de dorst als ze niet tijdig ontdekt werden.

Griekenland kent een systeem waar vrijwilligers voor zwerfkatten zorgen door hen buiten op een vaste plek dagelijks voer en water te geven, en te zorgen dat ze gesteriliseerd worden. En allerlei vrijwilligers halen de dieren van de straat, verzorgen hen en zoeken een nieuw thuis voor ze. Sommige daarvan nemen hun taak zo serieus, dat je als nieuwe eigenaar een contract krijgt waarin je belooft het dier terug te geven als de adoptie niet slaagt, en het nooit en te nimmer op straat te gooien.

Buitenlandse vrijwilligers zoeken adoptieadressen in hun land van oorsprong. Zo’n dier krijgt een zogenaamd gouden mandje, bijvoorbeeld in Nederland.  Ik heb zelf meerdere keren katten en honden in het vliegtuig uit Athene meegenomen die een nieuw thuis in Nederland kregen. Dat is alleen al leuk vanwege de liefde die je ziet bij de vrijwilligers, en de blijdschap en opwinding bij de nieuwe eigenaar die op Schiphol staat te wachten. En ik weet uit ervaring dat zo’n gered dier met ongekende aanhankelijkheid zijn of haar dankbaarheid toont.

Zee

Maar er is ook kritiek op: is dat geen water naar de zee dragen, want zitten de dierenasiels in Nederland niet vol? Dat is vast zo. Maar als zo’n arm dier op die manier een toekomst krijgt, en een dierenliefhebber een liefhebbende nieuwe huisgenoot – waarom dan niet?

De vraag komt me trouwens bekend voor. Wat moeten we met die buitenlanders en asielzoekers, zit Nederland niet al vol? Umm, ja, misschien een andere discussie. Hoewel? Waarom adopteren mensen wel arme dieren van elders, maar laten ze arme kinderen rustig in de modder van kampen als Moria op het Griekse Lesbos zitten?

Datzelfde eiland kent in ieder geval al vier zwerfdierenopvangcentra, waar vrijwilligers ook weer adoptieadressen zoeken voor de honden en -katten die ze opvangen. Goed dat het gebeurt, maar kan hetzelfde niet gedaan worden voor de zeker tienduizend asielzoekers die elders op het eiland op een winderige kaap meestal al jaren wachten op betere tijden? Het hoeft echt geen gouden mandje te zijn, als het er maar veilig is en hen een nieuwe toekomst biedt.

Garant

Dat het Europese asielbeleid niet meer voldoet en op de schop moet is duidelijk, als je wel dieren kunt adopteren maar geen mensen. Misschien kan het aloude systeem van garant-staan, dat in het Midden-Oosten wordt gehanteerd om mensen toe te laten, als inspiratie dienen. Je bent welkom, als iemand formeel wil instaan voor jou en je gedrag, zoals onlangs bij de ontheemdenstroom na de komst van ISIS in Irak. Een beetje zoals de vrijwilliger tot op zekere hoogte instaat voor het karakter van het dier dat geadopteerd wordt.

Dat zijn onderwerpen waarbij je op sociale media hele scheldkanonnades over je af kunt roepen. Om daar even niet mee bezig te zijn, is zo’n lekkere kattenvideo uit de dierenfuik op Facebook een mooie afleiding. Die verhaaltjes lopen tenminste goed af, en de reacties zijn meestal wel lief.