Woede na melding onthoofding yezidi-vrouwen

Bronnen in Syrië melden dat de islamitische terreurgroep ISIS in haar laatste bolwerk vijftig yezidi-vrouwen heeft onthoofd. Binnen de Yezidi-gemeenschap in Irak is grote ophef ontstaan over het uitblijven van reacties op de nieuwe gruweldaad.

Door Judit Neurink

Voor de eindstrijd in hun laatste bolwerk in Syrië lijken leden van de islamitische terreurgroep ISIS vijftig yezidi-vrouwen te hebben onthoofd. Meerdere yezidi-activisten hebben via hun contacten met ISIS-strijders bevestiging gekregen voor een bericht dat via Britse tabloids naar buiten komt. Die geven als bron Britse SAS-troepen in Baghouz. In dat dorp bleven naar schatting nog zo’n duizend strijders van de islamitische terreurgroep achter nadat hun gezinnen en lokale bewoners afgelopen weken zijn geëvacueerd.

Een van de activisten is Mirza Dinnayi, een Iraakse yezidi arts die betrokken was bij een Duits programma waarbij ruim duizend aan ISIS ontsnapte yezidi’s naar Duitsland kwamen voor therapie. Zijn informatie komt via het netwerk dat de afgelopen jaren yezidi-vrouwen uit het ISIS-kalifaat heeft weten te smokkelen. Dat lukte dankzij directe contacten binnen ISIS. “Een van de strijders in Baghouz heeft telefonisch tegenover een lid van ons netwerk verklaard dat de moorden op bevel van de ISIS-leiding zijn geschied. Dit moest voorkomen dat de vrouwen te veel informatie zouden onthullen.”

Dat zou kunnen betekenen dat zij seksslaaf waren van leidinggevenden, beaamt Dinnayi. Maar volgens hem was de boodschap ook: “Jullie doden onze mensen, dan doden wij degenen die jullie willen bevrijden.” Bij de omsingeling van Baghouz zijn ISIS-kinderen omgekomen door de honger. En ook de luchtaanvallen van de coalitie op ISIS-posities hebben burgerslachtoffers gemaakt.

Identificatie

Dinayyi probeert via de Yezidi-Vriendengroep in het Europees Parlement te bereiken dat er foto’s worden gemaakt van de vermoorde vrouwen. Dan kunnen ze wellicht worden geïdentificeerd. Ze maakten deel uit van zo’n drieduizend yezidi’s die nog vermist worden. ISIS ontvoerde en vermoordde in 2014 duizenden uit de yezidi-provincie Sinjar. Vrouwen werden gebruikt als seksslaaf en herhaaldelijk verkocht.

Yezidi-activist Ali Singari kreeg dezelfde informatie van een buitenlandse strijder die nog in Baghouz is. Die had  vorig jaar al aangekondigd dat ISIS alle yezidi-vrouwen in het nieuwe jaar zou doden. De strijder, over wie Singari alleen wil zeggen dat hij niet Iraaks of Syrisch is, had hem eerder verteld dat hij wilde ontsnappen. Deze week meldde hij zich met de mededeling dat de yezidi’s nu werden gedood. Dat was in opdracht van ISIS-leider Baghdadi en zijn zeskoppige leiderschapsraad. “We vechten tot de dood en yezidi-vrouwen en kinderen zullen met ons sterven,” zei hij via de Facebook-chat.

“Ik vroeg hem of die vijftig yezidi-vrouwen echt omgekomen zijn,” vertelt Singari via Whatsapp. “Hij zei dat ze gedood zijn. En hij verontschuldigde zich ervoor.”

Verontwaardiging

De berichten uit de tabloids zijn vrijwel alleen overgenomen door Arabische media, omdat niemand ter plekke heeft kunnen vaststellen dat het verhaal klopt. Tot verontwaardiging van de yezidi-gemeenschap zijn er van de Iraakse zijde noch van internationale organisaties officiële verzoeken om opheldering geweest. Veroordelingen bleven ook uit. Als dit gebeurd was met eenzelfde groep van een andere religie, dan zou er allang gedemonstreerd zijn, is de reactie.

Het Iraakse Furat TV heeft inmiddels een video op sociale media geplaatst met opgegraven vrouwenlijken in Baghouz. Het station vermeldt echter niet of dit inderdaad yezidi-vrouwen zijn.

De Baba Sheik, de geestelijke leider van de circa 500.000 yezidi’s, veroordeelde in een verklaring die stilte van de Iraakse overheid op de moord op haar onderdanen. Woordvoerder Hadi Baba Sheik, de broer van de geestelijke leider, erkent dat de bron vaag is. Maar hij wijst erop dat “dit toch Iraakse vrouwen zijn.” Hij kondigt aan dat hij binnenkort met de Syrische autoriteiten in Bagdad gaat overleggen wat kan worden gedaan om hen te identificeren.

Nobelprijswinnares Nadia Murad heeft de Verenigde Naties en de Iraakse premier Adil Abdel Mahdi gevraagd op te treden. Murad, die uit ISIS-gevangenschap ontvluchtte en de wereld inlichtte over het lot van de yezidi’s, zeht dat yezidi’s door ISIS nu als menselijk schild worden gebruikt.

Ze dringt er opnieuw op aan dat er actie wordt ondernomen om hen uit ISIS-gevangenschap te redden. De Baba Sheik drong in zijn verklaring aan op het vormen van commissies om actief naar de vermisten te zoeken.

Vermist

Toen ISIS in augustus 2014 de Iraakse provincie Sinjar binnenviel, doodde ze daar duizenden mannen en ontvoerde ruim 6400 leden van de religieuze yezidi-minderheid. Van hen hebben ongeveer 3400, voornamelijk vrouwen en kinderen, kans gezien te ontsnappen. Nog 3000 yezidi’s worden vermist. Mirza Dinnayi denkt dat zeker duizend van hen, vooral mannen, vermoord zijn.

Daarnaast moet een onbekend aantal yezidi-jongens zijn omgekomen toen ze werden ingezet in de strijd. Anderen kwamen om bij luchtaanvallen van de coalitietroepen.

Dinnayi verwacht echter dat nog honderden vrouwen en kinderen verborgen zitten bij Arabische families, in soennitische regio’s in Irak en Syrië en in ontheemdenkampen. Hij vertelt over twee jonge vrouwen in de Iraakse provincie Anbar die niet weten hoe ze kunnen ontsnappen. Daarnaast is een onbekend aantal yezidi-vrouwen naar het buitenland verkocht die vrijwel niet te traceren zullen zijn.